Peki nasıl oluyorda bizler ihtiyacımızdan fazla gıdayı enerjiyi fazlasıyla alıyoruz. Vücudumuzda dur artık bundan sonrası gereksiz diyecek sistem neden çalışmıyor.
Bu konuda kilit rol oynayan doygunluk hormonun adı . Leptin Hormonu
Leptin hormonu, organizma günlük aktivitelerini yerine getirecek kadar gıda aldığında devreye girerek doygunluk hissi uyandırır.
Peki açlık hissini hangi hormon uyandırır ? Cevabı Grelin Hormonu.
Sürekli açım . Ne kadar yesem doymuyorum diyen birinin Leptin Hormonu çalışmıyor sadece Grelin hormonu çalışıyor demektir. diyebiliriz.
Hormonlar çatışıyor olan bizlere oluyor !
Aslinda hormonlar çatışmıyor kavga da etmiyor. Yaşam biçimimiz veya biolojik problemler ,psikolojiik problemler Hipotalamusun yanlış kararlar almasını sağlıyor ve bizler problemler yaşamaya başlıyoruz.
Leptin kazanırsa / normal çalışırsa / kolayca doyup kilo almadan kalıyoruz. Çok çalışırsa da hiç acıkmadığımız için zayıf çelimsiz biri oluyoruz.
Grelin kazanırsa / fazla çalışırsa / gelsin kilolar, obezlik , şişmanlık aşırı enerji depolamakla stres dolu yaşam başlıyor.
Normal kilolara gelebilmek için Leptin ile Grelin’i barıştırmak tan başka çözüm yok gibi görünüyor.
Söylemesi kolay da bunu nasıl başaracağız? Hormonlar Barışını nasıl sağlayacağız. Bilen varmı? sorusunu soralım…
Cevap : Barışı Beyinimiz sağlayacak dersek doğru olur.
Beyin hipotalamus ile sindirim sistemi arasında acıkmayı ve doymayı belirleyen hormonları salgılar. Hipotalamus hormonsal mekanizmalardan en önemlileri leptin ve grelin hormonlarıdır.
Hipotalamustan yeterli leptin salgılanmadığı ya da aşırı grelin salgılandığında obezite kaçınılmaz hale gelebilir.
Hipotalamus neden düzgün çalışmaz ? O nu neler rahatsız eder?
Hipotalamus’u rahatsız ettiği iddia edilen konular .
Aslında bilinçli yaşam seçerek, aşağıdakileri yapmayarak Hipotalamus’un sağlıklı çalışmasını sağlayabiliriz.
- Aşırı stres altında kalmak, Çözüm : stresi yönetmeyi öğrenmek.
- Kaliteli ve yeterli uyuyamamak, Çözüm: Erken yatıp erken kalkmak, havadar sessiz ve karanlık rahat bir yatakta yatmak,
- Geç yatmak,Erken kalkmak, Çözüm : erken yatıp erken kalkmak,
- Uzun süre depresyonda kalmak,Çözüm: Depresyonu bozacak neşeli filmler seyretmek ,Depresyonu yönetmeyi öğrenmek, ilgili uzmanlardan destek almak, Neşeli arkadaş çevresi oluşturmak vb.
- Aşırı baskı altında iş yapmak, Çözüm : aşırı baskıyı aşacak uzmanlaşma sağlamak , ilgili uzmanlardan destekalmak, sevmediğimiz işi yapmamak veya işimizi bir yolunu bulup severek yapmak,
- Aşırı stresli aile ortamı, Çözüm : gerekirse aşırı alınganlığı bırakıp olaylara komedi penceresinden bakıp, gülmeyi sağlamak ve güldürmeyi sağlamak, uzmanlardan destek almak, Stresi oluşturan kişilerle fazla muatap olmamak.
- Uzun süre gece mesailerinde çalışmak, Çözüm. En kısa sürede başka bir iş ayarlamak.
- Zararlı ve alışkanlık yapıcı , beyini etkileyen maddeler kullanmak, Çözüm: profesyonel destek almak. Bir kalemde bıraktım deyip bırakmak.
- Eksersiz yapmamak, Çözüm: İyibir öğretmen bulup çalışmalara başlamak,
- Hareketsiz yaşam, uzunca süre oturarak çalışmak,Çözüm belli hareketli yaşamayı seçmek,
- Saatlerce TV seyretmek,Çözüm : Çok önemli değilse Seyretmemek.
- Saatlerce bilgisayar, tablet ve telefon ile meşgül olmak, Çözüm Bırakmak.
- Geç saatlerde yemek yemek, Çözüm 18.00 den sonra yememek. Bol su serbest.
- Vücudu dinlendirmeyi bilemek, Çözüm :dinlenmek için ne istiyorsanız onu yapmak.Kitap okumak, hobilerle meşgul olmak,sevdiğiniz kişilerle ilgilenmek, temiz havada gezinti yapmak, yormayan keyif verici işler olmalı.
- Vücut ortalama saat 18.00 den sonra bakım ve onarıma girer. Bu süreden sonra yemek yemek .Spor yapmak, Yorucu /zihnen veya bedenen / çalışmalar yapmak, Çözüm: Özellikle yemek yememek yarucu fizksel ve zihinsel uğraşılarla uğraşmamak…
Yukarıdaki etkenler Hipotalamus’un çalışma sistemini olumsuz etkilediği iddia edilir. Başta Aşırı kilo almaya neden olur, Aşırı zayıflamaya neden olur.
ve aşağıda yazılan görevlerinin birinde ve bir çoğunda rahatsızlıklar görülmeye başlar (başladığı iddia edilmektedir).
Hipotalamus Görevleri nelerdir ? Neler yapar ?
Vücudun dengeli haline homeostasis adı verilmektedir. Hipotalamus vücuttaki bu dengeyi sürekli korumaktadır.
Hipotalamusun esas görevi, vücudun metabolik olarak dengede kalmasını sağlamaktır. Bu nedenle hipotalamus kan basıncı, vücut ısısı, sıvı-elektrolit dengesi ve vücut ağırlığını ayarlar.
Hipotalamustan Salgılanan Hormonlar:
Hipotalamustan bazı hormonlar salgılanır ve bunların görevi hipofizden , troid’den ve diğer kaynaklardan hormon salgılanmasını sağlamaktır.
Bu hormonlara düzenleyici hormon yada hormon salgılatıcı hormonlar:
1. GnRH (gonadotropin salgılatıcı hormon): Hipofizden FSH ve LH hormonlarını salgılatır
2. GHRH (Growth hormon salgılatıcı hormon): Hipofizden büyüme hormonu (diğer adı growth hormon) salgılatır
3. TRH (TSH salgılatıcı hormon): Hipofizden TSH hormonu salgılatır.
4. CRH (Kortikotropin salgılatıcı hormon): Hipofizden ACTH hormonu (diğer adı kortikotropin) salgılatır)
5. PİH (Prolaktin inhibe edici hormon): Buna dopamin adı da verilir. Hipofizden prolaktin salgılanmasını önler
6. Somatostatin: Hipofizden salgılanan büyüme hormonu ve TSH hormonunun salgılanmasını önler. Somatostatin ayrıca pankreastan, bağırsak içindeki zardan (mukoza), tiroid bezindeki parafolliküler C hücrelerinden de salgılanır. Büyüme hormonu dışında insülin, glukagon, gastrin, sekretin gibi birçok hormonun salgılanmasını önler.
7. Oksitosin
8. Antidiüretik hormon (ADH)
Vücut Isısının Düzenlenmesi:
Vücut fonksiyonlarının normal olarak sürdürülebilmesi için vücut ısınsın belli bir aralıkta tutulması gerekir. Hipotalamus metabolizma hızına bağlı olarak ortaya çıkan ve bazen de çevresel etki ile yükselen vücut sıcaklığını, ısı kaybını sağlayarak ortalama 37 C olmak üzere dengede tutar.
İştahın düzenlenmesi
Hipotalamusta beslenme merkezi ile doyma merkezi vardır. Leptin ve Grelin hormonlarının denetimi buradan yapılmaktadır (Tıbbi bilgilere göre).
Hipotalamusun Psikolojik durum, Davranış ve Libido/cinsellik Üzerine Etkileri olduğu iddia edilmektedir.
Bu gün için Hipotalamusun bilinen görevleri :
- Vücut ısısı;
- Susuzluk;
- İştah ve kilo kontrolü;
- Duygusal durumlar;
- Uyku;
- Cinsel dürtü;
- Çocuk doğurma;
- Kan basıncı;
- Kalp Hızı;
- Sindirim sistemi;
- Vücut sıvılarını dengelemek.
- Hipofiz bezinden salgılanan hormanları kontrol eder salgılanma kararlarını verir.
- Büyüme hormonlarını kontrol eder. Ne zaman, ne kadar büyüme yapılacağı kararını verir.
- Kan basıncını dengede tutmak için su içme ve tuzlu yeme isteği veya isteksizliği oluşturmak
- • Vücut ısını dengede tutmak
- • Enerji metabolizmasını dengede tutmak için beslenme, sindirim ve metabolizma hızını düzenlemek
- Üremeyi sağlamak için çiftleşme, gebelik ve süt salgısını sağlamak
- Strese karşı acil cevabı oluşturmak için kas ve dokulara kan akımını ve adrenal bezlerin salgısını sağlar.
- Uykuyu düzenler.
- Hafızanın düzgün çalışmasını sağlar,
Hafıza ve Uyku Üzerine Etkisi
Hipotalamik hasarı olan çoğu hastada kısa veya uzun döneme ait hafıza kusurları ve hatırlama güçlüğü geliştirdiği iddia edilmektedir.
Hipotalamus-orta beyin kavşağı uyku ve uyanıklık için çok önemli bir bölgedir. Ön hipotalamusda “uyku merkezinin” yer aldığı ve bu bölge hasarında hiperaktivite ve uykusuzluk geliştiği düşünülmektedir.
Hipotalamik bölge hasarlarında ya aşırı uykusuzluk ya da somnolans (uyku hali) geliştiği iddia edilmektedir.
Not:
1.Bilgiler ulaşabildiğimiz kaynaklardan edinilmiştir. Kaynakların bilimsel düzeyleri konusunda detaylı bilgiler derlenmemiştir. İleri zamanlarda bilgilerin bilimselliği eklenebilir.
2.Buradaki bilgileri öneriler olarak değerlendirilmeli. Konular ile ilgili uzmanlara danışılmadan kararlar alınmamalı.
devamı gelecek….